پیاده‌سازی استاندارد داده‌های مدیریت دارایی
داده‌های نگهداری دارایی، به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی در صنعت، نقشی کلیدی در جمع‌آوری و تبادل اطلاعات مرتبط با قابلیت اطمینان و نگهداری تجهیزات ایفا می‌کند. بهره‌برداری مؤثر از این داده‌ها مستلزم استفاده از استانداردهای معتبر و ساختاریافته‌ای است که کیفیت، قابلیت مقایسه‌پذیری و یکپارچگی داده‌ها را تضمین کنند.
در این میان، استاندارد مدیریت داده‌های دارایی (Asset Management Data Standard - AMDS) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این استاندارد به‌عنوان مرجعی معتبر، چارچوبی دقیق برای تعریف، دسته‌بندی و تبادل داده‌های موردنیاز در فرآیندهای تحلیل عملکرد دارایی‌ها ارائه می‌دهد. داده‌هایی نظیر میانگین زمان بین خرابی‌ها (MTBF)، میانگین زمان تعمیر (MTTR)، و اطلاعات مربوط به عوامل ایجادکننده مشکلات یا خرابی‌ها، از جمله شاخص‌های کلیدی هستند که در قالب AMDS تعریف شده و به‌صورت استاندارد قابل تبادل‌اند.
استفاده از AMDS نه‌تنها امکان تحلیل دقیق‌تر وضعیت دارایی‌ها را فراهم می‌کند، بلکه مقایسه عملکرد تجهیزات با شاخص‌های مرجع و همتایان صنعتی را نیز تسهیل می‌نماید. این رویکرد، بنیانی برای تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده (data-driven decisions) فراهم کرده و مسیر بهبود مستمر عملکرد دارایی‌ها را هموار می‌سازد.
حاکمیت داده‌های مدیریت دارایی یکی از ارکان بنیادین در پیاده‌سازی موفق هر استراتژی داده‌محور در حوزه مدیریت دارایی محسوب می‌شود. بدون وجود یک ساختار حاکمیتی منسجم و قابل اعتماد، تلاش‌ها در زمینه جمع‌آوری، تحلیل و بهره‌برداری از داده‌های دارایی، با چالش‌های جدی در دقت، انسجام و کارآمدی مواجه خواهند شد.
در این زمینه، استاندارد داده‌های مدیریت دارایی (Asset Management Data Standard - AMDS) باید به‌عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از چارچوب جامع حاکمیت داده‌ها در سطح سازمان در نظر گرفته شود. این استاندارد نه‌تنها ساختار داده‌های مرتبط با عملکرد، قابلیت اطمینان، نگهداری و چرخه عمر دارایی‌ها را مشخص می‌کند، بلکه با ایجاد زبان مشترک میان بخش‌های مختلف، بستر هماهنگی و تبادل مؤثر اطلاعات را فراهم می‌سازد.
برای تحقق حاکمیت مؤثر بر داده‌های AMDS، مشارکت ذی‌نفعان کلیدی امری ضروری است. در ایده‌آل‌ترین حالت، مدیران اجرایی، نمایندگان واحدهای عملیاتی و کسب‌وکار، تیم‌های فناوری اطلاعات (IT) و متخصصان مدیریت داده‌ها (Data Governance) باید به‌صورت یکپارچه در فرآیند طراحی، استقرار و پایش استانداردهای AMDS درگیر باشند. این همکاری میان‌بخشی، به ایجاد تعهد سازمانی، افزایش کیفیت داده‌ها، و همسویی میان اهداف عملیاتی و اطلاعاتی منجر خواهد شد.
یک چالش اساسی در دنیای امروز، حجم گسترده‌ای از داده‌هاست که به‌صورت روزانه جمع‌آوری، پردازش و ذخیره می‌شوند. استاندارد داده‌های مدیریت دارایی (AMDS) راهنمایی‌هایی درباره نوع داده‌های قابل جمع‌آوری ارائه می‌دهد؛ با این حال، برای درک نحوه جمع‌آوری، استفاده، تحلیل و نگهداری این داده‌ها جهت پشتیبانی از تصمیم‌گیری، به یک رویکرد ساختاریافته نیاز است. هدف، ارائه فرآیندی ساده‌شده برای هدایت تصمیم‌سازی است. شش حوزه کلیدی در این زمینه عبارت‌اند از:
۱. توسعه یک استاندارد سلسله‌مراتب دارایی
استفاده از سلسله‌مراتب دارایی ناسازگار موجب دشواری در شناسایی موقعیت دارایی‌های فیزیکی در تأسیسات و همچنین درک روابط بین تجهیزات درون فرآیند می‌شود. استاندارد ISO 14224 راهنمایی‌هایی برای طراحی و پیاده‌سازی یک ساختار سلسله‌مراتبی سازگار ارائه می‌دهد. بهره‌گیری از چنین ساختاری می‌تواند اثرات قابل‌توجهی به همراه داشته باشد:
شناسایی کار: یک سلسله‌مراتب مشخص و استاندارد، امکان شناسایی دقیق دارایی‌ها در سیستم را فراهم کرده و موجب تخصیص صحیح وظایف مربوط به آنها می‌شود. این امر به بهبود فرآیند برنامه‌ریزی، افزایش بهره‌وری عملیاتی (مانند کاهش زمان استفاده از آچار)، و ارتقای ایمنی کمک کرده و در نهایت منجر به کاهش هزینه‌های نگهداری می‌گردد.
رؤیت‌پذیری هزینه‌ها: با تخصیص درست کار به دارایی‌های مربوطه، امکان ردیابی دقیق هزینه‌ها در سطح هر دارایی فراهم می‌شود. در شرایط اقتصادی فعلی، این شفافیت به تحلیل پارتو کمک کرده و شناسایی دارایی‌هایی با هزینه نگهداری بالا را ممکن می‌سازد.
۲. تعریف کلاس‌های تجهیزات و ویژگی‌ها
ایجاد فهرستی استاندارد از ویژگی‌های حداقلی مورد نیاز برای هر کلاس دارایی، گامی اساسی در بهبود مدیریت داده‌های تجهیزات محسوب می‌شود. این اقدام تضمین می‌کند که:
حدود عملیاتی شامل "حد ایمنی عملیاتی" و "حد یکپارچگی عملیاتی" برای تجهیزات در سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات رایانه‌ای (CMMS) تعریف شده و به‌راحتی قابل دسترسی باشد. این اطلاعات باید به‌عنوان محرک‌هایی برای ایجاد هشدار در برنامه‌های نظارت بر وضعیت و گشت‌های اپراتوری مورد استفاده قرار گیرند.
دسته‌بندی دارایی‌ها در قالب کلاس‌های مشخص، به تیم‌های نگهداری و مهندسی قابلیت اطمینان اجازه می‌دهد تا داده‌ها را به‌صورت گروهی سازمان‌دهی کرده و از تخصص‌های فنی مناسب برای رسیدگی مؤثر به آنها بهره گیرند.
برای نمونه، پمپ‌های سانتریفیوژ که در کلاس تجهیزات چرخشی قرار می‌گیرند، معمولاً بالاترین هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را به خود اختصاص می‌دهند.
۳. تعریف دسته‌بندی‌های کار نگهداری
استاندارد ISO 14224 راهنمایی‌های جامع و معتبری برای دسته‌بندی فعالیت‌های نگهداری و انواع کارهای مرتبط ارائه می‌دهد. با استقرار یک فرآیند استاندارد و نظارت مستمر بر آن، می‌توان اطمینان حاصل کرد که کلیه فعالیت‌های نگهداری ثبت‌شده در سیستم CMMS به‌درستی دسته‌بندی شده‌اند.
این دسته‌بندی‌ها پایه‌ای برای تحلیل داده‌ها از منظر قابلیت اطمینان و عملکرد نگهداری فراهم می‌سازند. تعاریف کلیدی در این زمینه شامل تعمیرات ناشی از شکست، خرابی‌های ثبت‌شده، فعالیت‌های نگهداری پایه‌ای توسط اپراتورها و سایر انواع فعالیت‌های نگهداری است.
ضرورت این دسته‌بندی‌ها در موارد زیر خلاصه می‌شود:
این استاندارد مشخص می‌کند چه نوع داده‌هایی برای ارزیابی عملکرد نگهداری و قابلیت اطمینان مورد نیاز است.
امکان تشخیص تفاوت میان نگهداری واکنشی و پیشگیرانه را فراهم می‌آورد.
ابزارهای لازم برای بهبود فرآیندهای کسب‌وکار را در اختیار تیم نگهداری قرار می‌دهد.
۴. تعریف کدهای اقلام قابل نگهداری، کدهای خرابی و کدهای علت‌ها
استقرار یک ساختار منظم برای تعریف کدهای اقلام قابل نگهداری (Maintainable Items)، کدهای خرابی (Failure Codes) و کدهای علت‌ها (Cause Codes) در قالب سلسله‌مراتبی مشخص، امکان ارائه مجموعه‌ای محدود، هدفمند و مرتبط از کدها را برای کاربران نهایی فراهم می‌سازد. به‌عنوان نمونه، برای یک پمپ سانتریفیوژ می‌توان اقلامی مانند سیل، نشت و نصب را به‌عنوان کدهای مرتبط تعریف کرد.
با ثبت و تجمیع این داده‌ها در طول زمان، زمینه برای تحلیل هدفمند خرابی‌ها، بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات و بهینه‌سازی هزینه‌های نگهداری فراهم می‌شود.
استفاده از این ساختار منسجم مزایای زیر را به همراه دارد:
فراهم‌سازی مجموعه‌ای محدود (حدود ۱۰ تا ۱۵ مورد) از کدهای قابل انتخاب برای کاربران نهایی، با هدف سهولت و دقت در ثبت اطلاعات
امکان ارزیابی عملکرد فعالیت‌ها در فرآیند اجرای سفارش‌های کاری و ثبت صحیح اطلاعات مربوط به خرابی و علت
ارائه داده‌های دقیق و مرتبط به تیم‌های مهندسی و قابلیت اطمینان برای شناسایی علل اصلی خرابی‌ها
در مواردی که کد علت در زمان اجرای کار مشخص نیست، می‌توان اقدامات کنترلی و شاخص‌هایی برای پایش تعداد سفارش‌های بدون کد علت تعریف نمود
همچنین لازم است فرآیند پیاده‌سازی، نحوه استفاده از داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر آنها را نیز مشخص نماید. در ادامه، دو فرآیند تکمیلی در این راستا تشریح می‌شوند.
۵. توسعه فرآیندهای کسب‌وکار یکپارچه برای نگهداری و قابلیت اطمینان
در جریان پیاده‌سازی استاندارد داده‌های مدیریت دارایی، ضروری است مجموعه‌ای از فرآیندهای کسب‌وکار یکپارچه تعریف شود تا مسیر حرکت اطلاعات و نحوه تعامل بین بخش‌های مختلف مشخص گردد. این فرآیندها باید موارد زیر را به‌طور شفاف پوشش دهند:
چگونگی شناسایی، برنامه‌ریزی، زمان‌بندی، اجرا و بستن کارهای نگهداری
نحوه استفاده از داده‌های ثبت‌شده توسط بخش قابلیت اطمینان برای تحلیل، اعتبارسنجی و ارائه راهکارهای بهبود
ضروری است تأکید شود که نگهداری و قابلیت اطمینان، و به‌طور کلی عملیات، کاملاً به یکدیگر وابسته‌اند و هیچ‌یک بدون تعامل مؤثر با دیگری قادر به تحقق عملکرد بهینه نخواهد بود. این یکپارچگی، بنیان تصمیم‌گیری‌های داده‌محور و بهبود مستمر عملکرد دارایی‌ها را تشکیل می‌دهد.
۶. حاکمیت، مدیریت تغییرات و ارزیابی عملکرد
در این مرحله، وجود رهبری مؤثر، ساختار حاکمیت داده و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) برای حفظ و استمرار اثربخشی پیاده‌سازی برنامه ضروری است. گرچه این اصول در تمام برنامه‌های اجرایی کاربرد دارند، اما در زمینه پیاده‌سازی نگهداری و تعمیرات (Maintenance & Reliability - M&R)، توجه ویژه به آنها الزامی است، زیرا:
نگهداری اغلب به‌عنوان مرکز هزینه تلقی می‌شود و تحت فشار برای کاهش فوری هزینه‌ها قرار دارد.
فعالیت‌های قابلیت اطمینان معمولاً واکنشی و پس از وقوع حوادث بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند و کمتر به‌عنوان بخشی از فرهنگ بهبود مستمر شناخته می‌شوند.
تحلیل‌های قابلیت اطمینان و اطلاعات حاصل از کدهای خرابی، اغلب به بخش‌های عملیاتی بازخورد داده نمی‌شوند، درحالی‌که بسیار حائز اهمیت است که کارکنان درک کنند داده‌های واردشده در CMMS برای تصمیم‌گیری‌های داده‌محور به کار می‌روند.
تاریخچه ثبت‌شده دارایی‌ها بسیار حیاتی است؛ در صورتی که خرابی‌ها به‌درستی مستند نشوند، اثبات پیشگیری از خرابی یا صرفه‌جویی حاصل‌شده در هزینه‌ها دشوار خواهد بود.
ایجاد ساختار حاکمیتی مشخص، پایش مستمر عملکرد، و استقرار فرآیندهای مدیریت تغییر، نقش کلیدی در حفظ کیفیت داده‌ها و اثربخشی تحلیل‌های نگهداری ایفا می‌کند.
Powered by Froala Editor
.jpg)
برای ثبت نظر ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید